ارزیابی برخی شاخصهای مقاومت به خشکی در چند گونه یونجه یکساله

بمنظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک چهار گونه یونجه یکساله شامل medicago scutellata، m. truncatula، m. rigidula، m. polymorpha، این پژوهش در شرایط آزمایشگاه گلخانه (سال 1374) و مزرعه (سال 1375) به مرحله اجرا درآمد. در شرایط آزمایشگاه، اثر پتانسیلهای خشکی حاصل از پلی اتیلن گلایکول (peg 6000) (-3، -6 و -9 بار) و آب مقطر (صفر بار) بعنوان شاهد بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه (اندامهای هوایی) گونه های فوق در قالب طرج کاملا تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت . درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه همراه با کاهش (منفی تر شدن) پتانسیل اسمزی محیط کشت ، بطور معنی داری کاهش یافتند. اما شدت کاهش در گونه های مختلف یکسان نبوده، بطوریکه گونه های m. truncatula، m. scutellata به ترتیب دارای کمترین و بیشترین درصد تغییر در کلیه صفات مورد بررسی بودند. برای اجرای آزمایش گلخانه ای از طرح بلوکهای کامل تصادفی بصورت فاکتوریل در چهار تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار گونه یونجه اشاره شده و سه سطح خشکی (صفر، 50 و 75 درصد کاهش آب قابل دسترس) بودند. با افزایش کمبود آب صفاتی نظیر محتوای نسبی آب برگ ، پایداری غشاء سیتوپلاسمی، وزن خشک ساقه و برگ ، سطح برگ ، سطح برگ ویژه، وزن خشک ریشه و غلظت پتاسیم کاهش یافتند و صفاتی نظیر نسبت وزن خشک برگ به ساقه، نسبت وزن خشک ریشه به اندامهای هوایی، غلظت قندهای محلول و غلظت اسید آمینه پرولین افزایش نشان دادند. از نظر غلظت پتاسیم، پرولین، وزن خشک ساقه، سطح برگ ، وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به اندامها و محتوای نسبی آب برگ ، گونه m. truncatula و از نظر وزن خشک برگ ، نسبت وزن خشک برگ به ساقه، سطح برگ ویژه، پایداری غشاء سیتوپلاسمی و غلظت قندهای محلول، گونه m. rigidula نسبت به سایر گونه ها برتری داشتند.